Kolejne reformy dotyczące organizacji szkolnictwa artystycznego, podstaw programowych, ramowych planów nauczania stanowią duże wyzwanie nie tylko ze względu na opór przed nieznaną sytuacją wpisaną w naturę zmiany, ale przede wszystkim ze względu na sposób zarządzania zmianą. Biorąc pod uwagę, że odbiorcami zmian edukacyjnych są dzieci i młodzież, powinny być one przygotowane w sposób przemyślany, z określeniem konsekwencji związanych z ich wprowadzeniem. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie innowacyjnego zarządzania zmianą w obszarze szkolnictwa artystycznego, które polegało na poprzedzeniu wprowadzenia zmian programem pilotażowym realizowanym w latach 2012–2016 przez wybrane szkoły muzyczne w Polsce.
Kadra zarządzająca i nauczyciele szkół pilotażowych otrzymali wsparcie szkoleniowe ze strony Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych, a działania szkół związane z wdrażaniem nowych ramowych planów nauczania i podstaw programowych zostały zweryfikowane podczas wizyt studyjnych. Unikatowy okazał się sposób tworzenia nowych podstaw programowych. Wyjątkową rolę w procesie konsultacji wprowadzanych zmian odegrali doradcy metodyczni, powołani po raz pierwszy przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2013 roku. Podczas licznych spotkań środowisko zgłaszało swoje uwagi. Propozycja zmian w szkolnictwie artystycznym była również konsultowana z Radą Szkolnictwa Artystycznego, Konferencją Rektorów Uczelni Artystycznych, Związkiem Kompozytorów Polskich, Instytutem Muzyki i Tańca oraz Polską Radą Muzyczną. Strategia, w której za wartość zmiany uznano autonomię, zaowocowała dużą różnorodnością programową mimo tej samej podstawy prawnej dotyczącej ramowych planów nauczania w szkołach muzycznych I i II stopnia.
Kadra zarządzająca i nauczyciele szkół pilotażowych otrzymali wsparcie szkoleniowe ze strony Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych, a działania szkół związane z wdrażaniem nowych ramowych planów nauczania i podstaw programowych zostały zweryfikowane podczas wizyt studyjnych. Unikatowy okazał się sposób tworzenia nowych podstaw programowych. Wyjątkową rolę w procesie konsultacji wprowadzanych zmian odegrali doradcy metodyczni, powołani po raz pierwszy przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2013 roku. Podczas licznych spotkań środowisko zgłaszało swoje uwagi. Propozycja zmian w szkolnictwie artystycznym była również konsultowana z Radą Szkolnictwa Artystycznego, Konferencją Rektorów Uczelni Artystycznych, Związkiem Kompozytorów Polskich, Instytutem Muzyki i Tańca oraz Polską Radą Muzyczną. Strategia, w której za wartość zmiany uznano autonomię, zaowocowała dużą różnorodnością programową mimo tej samej podstawy prawnej dotyczącej ramowych planów nauczania w szkołach muzycznych I i II stopnia.
Подальші реформи щодо організації художньої освіти, основних навчальних програм і рамкових навчальних планів є великим викликом не лише через притаманний опір невідомій ситуації, але, перш за все, через спосіб управління змінами. З огляду на те, що реципієнтами освітніх змін є діти та молодь, до них слід готуватися зважено, визначаючи наслідки їх впровадження. Метою цієї статті є представити інноваційний менеджмент змін у сфері мистецької освіти, який полягав у передуванні впровадженню змін за допомогою пілотної програми, реалізованої в 2012–2016 роках вибраними музичними школами Польщі.
Керівництво та вчителі пілотних шкіл отримали підтримку в навчанні від Центру освіти вчителів художніх шкіл, а діяльність шкіл, пов’язану з впровадженням нових рамкових навчальних планів і основних навчальних програм, була перевірена під час навчальних візитів. Спосіб написання нової базової навчальної програми виявився унікальним. Виняткову роль у процесі консультування запроваджених змін відіграли методичні радники, вперше призначені Міністром культури та національної спадщини у 2013 році. Громада висловлювала свої зауваження під час численних зустрічей. Пропозицію щодо змін у мистецькій освіті також було обговорено з Радою мистецької освіти, Конференцією ректорів мистецьких університетів, Спілкою польських композиторів, Інститутом музики і танцю та Польською музичною радою. Стратегія, яка визнавала автономію як цінність змін, призвела до великої різноманітності програм, незважаючи на однакову правову основу щодо рамкового плану навчання в початкових і середніх музичних школах.
Унікальне управління змінами в мистецькій освіті принесло багаторівневі ефекти в мистецьку та соціальну сферу, використовуючи соціальну функцію музики – естетичну, виразну, освітню, ідентифікаційну, комунікаційну, інтеграційну, корисну та розважальну – у більшій мірі, ніж раніше. Освітня свобода давала можливість більшої індивідуалізації навчання, що є основою мистецького виховання.
Further reforms concerning the organization of artistic education, core curricula, framework teaching plans are a major challenge not only due to the resistance to an unknown situation inherent in the nature of change, but above all due to the method of change management. Considering that the recipients of educational changes are children and youth, they should be prepared in a well-thought-out manner, specifying the consequences related to their introduction. The aim of this article is to present innovative change management in the field of artistic education, which consisted of preceding the introduction of changes with a pilot program implemented in the years 2012– 2016 by selected music schools in Poland.
The management staff and teachers of the pilot schools received training support from the Centre for the Education of Art School Teachers, and the schools’ activities related to the implementation of the new framework curriculum and core curricula were verified during study visits. The method of writing the new core curricula turned out to be unique. A unique role in the consultation process of the introduced changes was played by methodological advisors, appointed for the first time by the Minister of Culture and National Heritage in 2013. During numerous meetings, the community submitted its comments. The proposal for changes in art education was also consulted with the Council of Art Education, the Conference of Rectors of Art Schools, the Association of Polish Composers, the Institute of Music and Dance and the Polish Music Council. The strategy, which considered autonomy as the value of the change, resulted in great program diversity despite the same legal basis concerning the framework curriculum in primary and secondary music schools.
The unique change management in artistic education has brought multi-level effects in the artistic and social areas, using the social function of music – aesthetic, expressive, educational, identity, communication, integration, utility and entertainment – to a greater extent than before. Educational freedom has provided the possibility of greater individualization of teaching, which is the basis of artistic education.
